[ad_1]
ಪರಿವಿಡಿ:
ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ 1 :
1. ಟೊಂಗಾ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ಫೋಟ.
ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ 2:
1. ಅಂತರ-ರಾಜ್ಯ ನದಿ ನೀರು ವಿವಾದಗಳ ಕಾಯಿದೆ, 1956.
2. ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯ ದಾವೋಸ್ ಅಜೆಂಡಾ ’
3. ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಟನೆ.
ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ 3:
1. ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ.
ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಗತಿಗಳು:
1. ಹರ್ ಗೋಬಿಂದ್ ಖೋರಾನಾ.
ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ : 1
ವಿಷಯಗಳು: ಭೂಕಂಪಗಳು, ಸುನಾಮಿ, ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಚಂಡಮಾರುತ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಮುಖ ಭೌಗೋಳಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸ್ಥಳ- ನಿರ್ಣಾಯಕ ಭೌಗೋಳಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು (ಸಾಗರಗಳು ಮತ್ತು ಐಸ್-ಕ್ಯಾಪ್ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ) ಮತ್ತು ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳು.
ಟೊಂಗಾ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ಫೋಟ:
(Tonga Volcanic Eruption)
ಸಂದರ್ಭ:
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರದಲ್ಲಿರುವ ‘ಟೊಂಗಾ’ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ಫೋಟ ಸಂಭವಿಸಿದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ‘ಸುನಾಮಿ ಅಲೆಗಳು’ ಏಳುತ್ತಿವೆ.
- ಇದು ‘ಸಮುದ್ರದೊಳಗಿನ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ಫೋಟ’ (Undersea Volcanic Eruption) ವಾಗಿದ್ದು, ಸಣ್ಣ ಜನವಸತಿಯಿಲ್ಲದ ಎರಡು ದ್ವೀಪಗಳಾದ ಹುಂಗಾ-ಹಾ’ಪೈ (Hunga-Ha’apai) ಮತ್ತು ಹುಂಗಾ-ಟೋಂಗಾ (Hunga-Tonga) ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
- ಟೊಂಗಾ ದ್ವೀಪಗಳು ‘ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್’ ನಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯು ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರದ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ಸುತ್ತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಮತ್ತು ಭೂಕಂಪನ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಪರಿಧಿಯಾಗಿದೆ.
ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್ ಎಂದರೇನು?
ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ವಿಶ್ವದ ನಾಲ್ಕು ಅತ್ಯಂತ ಸಕ್ರಿಯ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಗಳಾದ USA ನಲ್ಲಿರುವ ಮೌಂಟ್ ಸೇಂಟ್ ಹೆಲೆನ್ಸ್, ಜಪಾನ್‌ನ ಮೌಂಟ್ ಫ್ಯೂಜಿ ಮತ್ತು ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್‌ನ ಮೌಂಟ್ ಪಿನಾಟುಬೊ ಸೇರಿದಂತೆ 450 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸರ್ಕಮ್-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಭೂಕಂಪಗಳಲ್ಲಿ 80% ಭೂಕಂಪಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಸುಮಾರು 90% ಭೂಕಂಪಗಳು ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ.
ಸ್ಥಳ:
ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್,ಇದು ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರದ ಕರಾವಳಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್ ಭೂಮಿಯ ಹೊರಪದರವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಇತರ ಸಣ್ಣ ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಘರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ – ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಫಿಲಿಪೈನ್ ಸಮುದ್ರದ ಪ್ಲೇಟ್ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೋಕೋಸ್ ಮತ್ತು ನಾಜ್ಕಾ ಪ್ಲೇಟ್ಗಳ ಘರ್ಷಣೆ.
40,000 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಹಾರ್ಸ್-ಶೂ-ಆಕಾರದ/ ಕುದುರೆ ಲಾಳಾಕಾರದ ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್ ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ನಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ,ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದ ಕರಾವಳಿಯ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಚಿಲಿವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ.
ಅಪಾಯ:
ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯದಲ್ಲಿರುವ ಜನರು US ನ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿ, ಚಿಲಿ, ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಸೊಲೊಮನ್ ದ್ವೀಪಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ದ್ವೀಪ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯದಲ್ಲಿವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಸಬ್ಡಕ್ಷನ್ ವಲಯಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಗ್ರಹದ ಎರಡು ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್ಗಳ ನಡುವಿನ ಘರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಗಡಿಗಳಾಗಿವೆ.
ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್ ಹೇಗೆ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು?
ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್ ಹಗುರವಾದ ಭೂಖಂಡದ ಫಲಕಗಳ ಕೆಳಗೆ ಸಾಗರದ ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್ಗಳ ಸಬ್‌ಡಕ್ಷನ್‌ನ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿದೆ. ಈ ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳು ಸಂಧಿಸುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸಬ್ಡಕ್ಷನ್ ವಲಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ
ಸಾಗರದ ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳು ಕಡಿಮೆ-ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಹಗುರವಾದ ಭೂಖಂಡದ ಫಲಕಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಪಟ್ಟಾಗ ‘ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್’ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳು ಸಂಧಿಸುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸಬ್ಡಕ್ಷನ್ ವಲಯಗಳು (subduction zones) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್ ಭೂಕಂಪಗಳನ್ನು ಏಕೆ ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ?
- ವಿಶ್ವದ ಆಳವಾದ ಭೂಕಂಪಗಳು ಸಬ್ಡಕ್ಷನ್ ವಲಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆಯುತ್ತವೆ – ಮತ್ತು ರಿಂಗ್ ಆಫ್ ಫೈರ್ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಬ್ಡಕ್ಷನ್ ವಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
- ಭೂಮಿಯ ಕರಗಿದ ಕೋರ್‌ನಿಂದ ಶಕ್ತಿಯು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಇದು ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಚಲಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಅಪ್ಪಳಿಸಿ, ಘರ್ಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಘರ್ಷಣೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಈ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಅದು ಭೂಕಂಪಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದರೆ ಅದು ವಿನಾಶಕಾರಿ ಸುನಾಮಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
- ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸರಾಸರಿ ಕೆಲವು ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಭೂಕಂಪ ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ, ಅವು ಭಾರಿ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ ಹಲವಾರು ಮೀಟರ್‌ಗಳ ವರೆಗೆ ಚಲಿಸಬಹುದು.
ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ : 2
ವಿಷಯಗಳು: ಸರ್ಕಾರದ ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳ ನಡುವೆ ಅಧಿಕಾರ ವಿಭಜನೆ, ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು.
ಅಂತರ-ರಾಜ್ಯ ನದಿ ನೀರು ವಿವಾದಗಳ ಕಾಯಿದೆ, 1956:
(Inter-State River Water Disputes Act, 1956)
ಸಂದರ್ಭ:
ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನದಿ ನೀರು ವಿವಾದ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸಮಯ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವಾದವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.
ಕಾವೇರಿ, ಮಹದಾಯಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಂತಾರಾಜ್ಯ ಜಲವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕರ್ನಾಟಕವು ನೆರೆಯ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ತಮಿಳುನಾಡು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಗೋವಾ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಘರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ಈ ಹೇಳಿಕೆ ಬಂದು ಮಹತ್ವ ಪಡೆದಿದೆ.
ಈ ಸಮಯದ ಅವಶ್ಯಕತೆ:
- ಅಂತರರಾಜ್ಯ ಜಲವಿವಾದಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಒಂದೇ ಹಂತ ವಿರಬೇಕು, ಆದ್ದರಿಂದ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಸೂಚಿಸಲಾದ ಬಹು ಹಂತಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬೇಕು.
- ಈ ಪರಿಹಾರಗಳು ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು, ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಗರಿಷ್ಠ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿರಬೇಕು.
ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನದಿ ನೀರಿನ ವಿವಾದಗಳು:
ಸಂವಿಧಾನದ 262 ನೇ ವಿಧಿಯು ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನೀರಿನ ವಿವಾದಗಳ ತೀರ್ಪನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಎರಡು ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
- ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನದಿ ಅಥವಾ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ನೀರಿನ ಬಳಕೆ, ವಿತರಣೆ ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ವಿವಾದ ಅಥವಾ ದೂರಿನ ತೀರ್ಪನ್ನು ಸಂಸತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ಮೂಲಕ ಒದಗಿಸಬಹುದು.
- ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ವಿವಾದ ಅಥವಾ ದೂರುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅಥವಾ ಇನ್ನಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಸಂಸತ್ತು ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾವಧಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸಬಹುದು.
ನದಿ ನೀರಿನ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಲು ಸಂಸತ್ತು ಎರಡು ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆ:
ರಿವರ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಕ್ಟ್ (River Boards Act), 1956:
- ಇದರಲ್ಲಿ, ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ನದಿ ಮಂಡಳಿಗಳ ರಚನೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
- ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನದಿ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ನದಿ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಅಂತರ ರಾಜ್ಯ ಜಲ ವಿವಾದ ಕಾಯ್ದೆ (Inter-State Water Disputes Act),1956:
ಅಂತರ ರಾಜ್ಯದ ನದಿ ಅಥವಾ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ‘ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ’ (ad hoc tribunal) ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.
- ಈ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯ ತೀರ್ಮಾನವು ಅಂತಿಮ ಮತ್ತು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಬಂಧನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.
- ಈ ಕಾಯಿದೆಯಡಿ, ನೀರಿನ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಅಂತಹ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ನಂತರ, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಆ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.
ಅಂತರ-ರಾಜ್ಯ ಜಲ ವಿವಾದಗಳ ಕಾಯಿದೆ, 1956 ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು:
ಅಂತರರಾಜ್ಯ ಜಲ ವಿವಾದಗಳ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಕಾನೂನು ಚೌಕಟ್ಟು ಒದಗಿಸುವ ‘ಅಂತರ-ರಾಜ್ಯ ಜಲ ವಿವಾದ ಕಾಯ್ದೆ 1956’ ನದಿ ನೀರಿನ ವಿವಾದಗಳ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕೆ ಕಾಲಮಿತಿ ನಿಗದಿ ಮಾಡದ ಕಾರಣ ಹಲವು ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಾಧಿಕರಣಕ್ಕೆ ತೀರ್ಪು ನೀಡಲು ಸಮಯ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲ, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಅಥವಾ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಗರಿಷ್ಠ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲ, ನ್ಯಾಯಾಧಿಕರಣದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹುದ್ದೆಯು ಖಾಲಿ ಉಳಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯ ವರದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಸಮಯ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಜಲವಿವಾದಗಳ ಪರಿಹಾರದಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬವಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಜ್ಯ ಸಹಕಾರಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಜಾರಿಗೆ ತಂದ ‘ನದಿ ಮಂಡಳಿಗಳ ಕಾಯಿದೆ 1956’ ಜಾರಿಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಒಂದು ‘ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ-ಪದ’ವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ.
ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಮೇಲ್ಮೈ ನೀರನ್ನು ‘ಸೆಂಟ್ರಲ್ ವಾಟರ್ ಕಮಿಷನ್’ (CWC) ಮತ್ತು ‘ಅಂತರ್ಜಲ’ವನ್ನು ‘ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಗ್ರೌಂಡ್ ವಾಟರ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ’ (CGWB) ಗಳು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಎರಡು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕುರಿತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚರ್ಚೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ವೇದಿಕೆ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ.
ವಿಷಯಗಳು: ಪ್ರಮುಖ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು, ಅವುಗಳ ರಚನೆ, ಮತ್ತು ಆದೇಶ.
ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯ ದಾವೋಸ್ ಅಜೆಂಡಾ ’22:
(World Economic Forum’s Davos Agenda ’22)
ಸಂದರ್ಭ:
ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆಯು (World Economic Forum-WEF) ದಾವೋಸ್‌ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ.
‘ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ’ಯ (WEF) ನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ:
‘ವರ್ಲ್ಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಫೋರಂ’ನ ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರು, ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಕೈಗಾರಿಕೋದ್ಯಮಿಗಳು, ಮಾಧ್ಯಮ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ತಜ್ಞರು ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.
- WEF ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಚರ್ಚೆಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ನಿರ್ಧಾರಗಳ ಮೇಲೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಡತನ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸವಾಲುಗಳು, ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಚೇತರಿಕೆಯಂತಹ ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆ.
- ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ‘ಸ್ಕೀ ರೆಸಾರ್ಟ್’ ನಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ, ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಈ ಸಭೆಯು ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಜಾಗತಿಕ ಸವಾಲುಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
‘ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ’ಯ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮಗಳು:
- ‘ಕಾರ್ಯಸೂಚಿ / ಅಜೆಂಡಾ 2022’ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ‘ಪ್ರಕೃತಿ-ಧನಾತ್ಮಕ ಪರಿಹಾರಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಅವಕಾಶಗಳಿಗೆ’ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ‘ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ’ (WEF) ಯ ಇತರ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ನಿವ್ವಳ-ಶೂನ್ಯ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ವೇಗಗೊಳಿಸಲು ‘ಸೈಬರ್ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವದ’ ಮೇಲೆ ಮಿಷನ್ (Mission on Cyber Resilience) ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗುವುದು.
- ದಾವೋಸ್ ಸಭೆಯ ಮುಂದಿನ ಕೆಲವು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯಗಳು ಲಸಿಕೆ-ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು, ಜಾಗತಿಕ ಬೆಲೆ ಸರಪಳಿಗಳ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು, ಮಾನವ ಹೂಡಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ದುರ್ಬಲವಾದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.
- ಮುಂದಿನ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಕ್ಕೆ ತಯಾರಾಗಲು ‘ಡೇಟಾ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು’ ಬಳಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಸಹ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
‘ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ’ಯ ಕುರಿತು ಪ್ರಪಂಚದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ:
ವರ್ಲ್ಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಫೋರಮ್ (WEF) ನ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಯು ಉದ್ಯಮ, ವ್ಯಾಪಾರ, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಉನ್ನತ ನಾಯಕರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿರುತ್ತಾರಾದರೂ, ಜಾಗತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ‘ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯ ನೀಹಾರಿಕೆ’ ಅಥವಾ ‘ವೇದಿಕೆ’ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇದೊಂದು ‘ನೆಟ್‌ವರ್ಕಿಂಗ್ ಹಬ್’ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ಸಂವಾದದ ಮೂಲಕ ಸಹಕಾರಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಈ ವೇದಿಕೆಯು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಿಂದ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅಸಮರ್ಥತೆಯಿಂದಾಗಿ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ.
ವಿಶ್ವ ಆರ್ಥಿಕ ವೇದಿಕೆ ಬಗ್ಗೆ:
ಇದು ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜಿನೀವಾದಲ್ಲಿ 1971 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ‘ಲಾಭರಹಿತ’ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ.
ಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಅಧ್ಯಕ್ಷ: ಕ್ಲಾಸ್ ಶ್ವಾಬ್.
WEF ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ವರದಿಗಳು:
- ಶಕ್ತಿ/ಇಂಧನ ಪರಿವರ್ತನೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ (Energy Transition Index).
- ಜಾಗತಿಕ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆ ವರದಿ (Global Competitiveness Report).
- ಜಾಗತಿಕ ಐಟಿ ವರದಿ (Global IT Report).
- ಜಾಗತಿಕ ಲಿಂಗ ಅಂತರ ವರದಿ (Global Gender Gap Report).
- ಜಾಗತಿಕ ಅಪಾಯದ ವರದಿ (Global Risk Report).
- ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಯಾಣ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವರದಿ (Global Travel and Tourism Report).
ವಿಷಯಗಳು: ಪ್ರಮುಖ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು, ಅವುಗಳ ರಚನೆ, ಮತ್ತು ಆದೇಶ.
ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಟನೆ:
(Organization of Islamic Cooperation)
ಸಂದರ್ಭ:
ಇರಾನ್‌ನ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕರು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಟನೆ (Organization of Islamic Cooperation) ಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
- ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಟನೆಗೆ ಇರಾನ್ ನಿಯೋಗದ ಆಗಮನವು 2016 ರಲ್ಲಿ ಟೆಹ್ರಾನ್ ಮತ್ತು ರಿಯಾದ್ ನಡುವಿನ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧವು ಕಡಿದು ಹೋದ ನಂತರದಲ್ಲಿನ ಅಂತಹ ಮೊದಲ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.
ಹಿನ್ನೆಲೆ:
- 2016 ರಲ್ಲಿ, ಶಿಯಾ ಧರ್ಮಗುರು ನಿಮಿರ್ ಅಲ್-ನಿಮ್ರ ಅವರನ್ನು ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿದ ನಂತರ, ಇರಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ‘ಸೌದಿ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ನಿಯೋಗ’ಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಭಟನಾಕಾರರು ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದರು.
- ಇದಕ್ಕೆ,ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ರಿಯಾದ್ ಟೆಹ್ರಾನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಟನೆಯ (OIC) ವಿದೇಶಾಂಗ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಈ ಹಿಂಸಾಚಾರವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದರು.
ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಟನೆಯ ಕುರಿತು:
- OIC,1969 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಸ್ತುತ 57 ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
- ಇದು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ನಂತರ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಅಂತರ್–ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ.
- ಸಂಘಟನೆಯು ಇದು “ಮುಸ್ಲಿಂ ಪ್ರಪಂಚದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಧ್ವನಿ” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸೌಹಾರ್ದತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ವಿಶ್ವದ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯಗಳ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
- OIC ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಶಾಶ್ವತ ನಿಯೋಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
- ಇದರ ಶಾಶ್ವತ ಸಚಿವಾಲಯವು ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾದ ಜೆಡ್ಡಾದಲ್ಲಿದೆ.
ಭಾರತಕ್ಕೆ OIC ಯ ಮಹತ್ವ:
ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಮತ್ತು OIC ನಡುವೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಇಂಧನದ ಪರಸ್ಪರ ಅವಲಂಬನೆಯು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ.
ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ : 3
ವಿಷಯಗಳು:ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ರೊಬೊಟಿಕ್ಸ್, ನ್ಯಾನೊ-ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ.
ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ:
(Space station)
ಸಂದರ್ಭ:
ಚೀನಾವು 2024 ರ ವೇಳೆಗೆ ಅಥವಾ 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ಖಾಸಗಿ/ವೈಯಕ್ತಿಕ ‘ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ’ವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶವಾಗಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯಶಃ ಏಕೈಕ ದೇಶವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಸಜ್ಜಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮುಂದಿನ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತ ತನ್ನದೇ ಆದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ.
- ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕೇಂದ್ರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಚಿವ ಜಿತೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.
ಹಿನ್ನೆಲೆ:
‘ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ’ (International Space Station- ISS) ದ ಅವಧಿಯು ಪ್ರಸ್ತುತ 2024 ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿತ್ತಾದರೂ, NASA ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಇತರ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಾಲುದಾರರು ‘ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ’ (ISS) ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಜೀವನವನ್ನು 2030 ರವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಚೀನಾದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರದ ಬಗ್ಗೆ:
- ಹೊಸ ಮಲ್ಟಿ-ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಟಿಯಾಂಗಾಂಗ್ ನಿಲ್ದಾಣವು ಕನಿಷ್ಠ 10 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.
- ಟಿಯಾನ್ಹೆ ಚೀನಾದ ಮೊದಲ ಸ್ವಯಂ-ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿರುವ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಏಕೈಕ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ.
- ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರವು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ 340-450 ಕಿ.ಮೀ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಭೂ- ನೀಚ (low-Earth orbit) ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರದ ಮಹತ್ವ:
- ಭೂ-ನೀಚ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿನ ಚೀನಾದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರವು ಆಕಾಶದಿಂದ ದೇಶದ ಕಣ್ಣಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಚೀನಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲ ಭಾಗಗಳ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲ ಸಮಯದ ಪಕ್ಷಿ ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
- ಇದು 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ ಚೀನಾವನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಶಕ್ತಿಯಾಗುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಕಳವಳಗಳು:
ಚೀನಾದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರವು ರೊಬೊಟಿಕ್ ಅಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿದೆ ಅದರ ಸಂಭಾವ್ಯ ಮಿಲಿಟರಿ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಅಮೆರಿಕವು ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ.
- ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು “ಇತರ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಭವಿಷ್ಯದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದು” ಎಂಬುದು ಕಳವಳ.
ಭಾರತದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ:
ಭಾರತವು 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ‘ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ’ವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ.
- ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವು (Indian space station) ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕಿಂತ ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ (ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ 20 ಟನ್ಗಳು) ಮತ್ತು ಮೈಕ್ರೋಗ್ರಾವಿಟಿ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು (ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲ) ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದ ಆರಂಭಿಕ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ, ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು 20 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ‘ಗಗನಯಾನ ಮಿಷನ’ನ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿದೆ.
- ಈ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವು ಸುಮಾರು 400 ಕಿ.ಮೀ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಸುತ್ತ ಪರಿಭ್ರಮಿಸಲಿದೆ.
- ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ISRO) ಯು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕಗೊಳಿಸಲು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಾದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಡಾಕಿಂಗ್ ಪ್ರಯೋಗ (space docking experiment – Spadex) ದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಇತರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರಗಳು:
- ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಏಕೈಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ (ISS). ISS ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ರಷ್ಯಾ, ಯುರೋಪ್, ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ಗಳ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
- ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, ಚೀನಾ ಟಿಯಾಂಗಾಂಗ್ -1 ಮತ್ತು ಟಿಯಾಂಗಾಂಗ್ -2 (Tiangong-1 and Tiangong-2) ಎಂಬ ಎರಡು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಕಕ್ಷೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದೆ.
- ಭಾರತವು 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ.
- ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣವು ‘(ISS) ಭೂಮಿಯ ಕೆಳ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿರುವ’(ನಿಕಟವರ್ತಿ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ) ಮಾಡ್ಯುಲರ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ ‘(ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹ) ವಾಗಿದೆ.
ಮಹತ್ವ:
- ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜೈವಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗಿವೆ.
- ‘ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು’ ಇತರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯವರೆಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳಿಗೆ ವೇದಿಕೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.
- ಕ್ರೀವ್ ನ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರು ವಾರಗಳು ಅಥವಾ ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಅವರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹಾರಾಟದ ಅವಧಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ವರ್ಷವನ್ನು ಮೀರುವುದಿಲ್ಲ.
- ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಮಾನವ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹಾರಾಟದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು:
ಹರ್ ಗೋಬಿಂದ್ ಖೋರಾನಾ:
(Har Gobind Khorana)
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಖ್ಯಾತ ಜೀವರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ರಾಸಾಯನಿಕ ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ‘ಹರ್ ಗೋಬಿಂದ್ ಖೋರಾನಾ’ ಅವರ 100 ನೇ ಜನ್ಮ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು.
‘ಹರ್ ಗೋಬಿಂದ್ ಖೋರಾನಾ’ ಅವರ ಕುರಿತು:
ಜನನ: ಜನವರಿ 9, 1922, ರಾಯ್ಪುರ, ಭಾರತ (ಈಗ ರಾಯಪುರ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ).
ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಕೊಡುಗೆ:
ಅವರು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ (1951) ಸರ್ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಟಾಡ್ ಅವರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಿಕ್ ಆಮ್ಲಗಳ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
- ಅವರು 1970 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತಂಡದ ಸಹಾಯದಿಂದ ‘ಯೀಸ್ಟ್ ಜೀನ್’ (yeast gene) ನ ಮೊದಲ ಕೃತಕ ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಅಥವಾ ನಕಲನ್ನು ಸಂಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಳಿಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದರು.
- ನಂತರದ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ‘ಕಶೇರುಕಗಳಲ್ಲಿ’ ದೃಷ್ಟಿಯ ‘ಸೆಲ್ ಸಿಗ್ನಲಿಂಗ್ ಪಾಥ್‌ವೇ’ (ದೃಷ್ಟಿಯ ಕೋಶ ಸಂಕೇತ) ಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಆಣ್ವಿಕ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸಿದರು.
- ಅವರ ಅಧ್ಯಯನವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ‘ರೋಡಾಪ್ಸಿನ್’ (Rhodopsin) ಎಂಬ ಪ್ರೋಟೀನ್‌ನ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಈ ಬೆಳಕು-ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಅಂದರೆ ‘ರೋಡಾಪ್ಸಿನ್’ ಕಶೇರುಕಗಳ ಕಣ್ಣಿನ ರೆಟಿನಾದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
- ಅವರು ‘ರೋಡಾಪ್ಸಿನ್’ ನಲ್ಲಿನ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ಸಹ ತನಿಖೆ ಮಾಡಿದರು. ಈ ರೂಪಾಂತರವು ರಾತ್ರಿ ಕುರುಡುತನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ‘ರೆಟಿನೈಟಿಸ್ ಪಿಗ್ಮೆಂಟೋಸಾ’ ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು:
ಡಾ. ಖುರಾನಾ ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಇತರ ಇಬ್ಬರು ಅಮೇರಿಕನ್ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಮಾರ್ಷಲ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ನಿರೆನ್‌ಬರ್ಗ್ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಹೋಲಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ 1968 ರ ಶರೀರಶಾಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ವೈದ್ಯಕೀಯ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಜೆನೆಟಿಕ್ ಕೋಡ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟೀನ್ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಪಾತ್ರದ ವಿವರಣೆಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅಥವಾ
ಜೀವಕೋಶದ ಆನುವಂಶಿಕ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಿಕ್ ಆಮ್ಲಗಳಲ್ಲಿನ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೊಟೈಡ್‌ಗಳು ಪ್ರೋಟೀನ್‌ಗಳ ಕೋಶದ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ಅವರು ಮಾರ್ಷಲ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ನಿರೆನ್‌ಬರ್ಗ್ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಹಾಲಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ 1968 ರ ಶರೀರಶಾಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ವೈದ್ಯಕೀಯ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡರು.
- ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ, ಡಾ. ಖುರಾನಾ ಅವರಿಗೆ ‘ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಲಾಸ್ಕರ್ ಬೇಸಿಕ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಅವಾರ್ಡ್’ (1968) ಮತ್ತು ‘ನ್ಯಾಷನಲ್ ಮೆಡಲ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್’ (1987) ಸಹ ನೀಡಲಾಯಿತು.
- ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಡಾ. ಖುರಾನಾ ಅವರಿಗೆ 1969 ರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪುರಸ್ಕಾರವಾದ ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ವನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು.
[ad_2]