[ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಚಲಿತ ಘಟನೆಗಳು ] ದಿನಾಂಕ – 17ನೇ ಜುಲೈ 2021 – INSIGHTSIAS

by

[ad_1]

 

ಪರಿವಿಡಿ:

 ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ 2:

1. ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆ.

2. ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಗೋದಾವರಿ ನದಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಂಡಳಿಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿ.

3. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಚ್ಛ ಗಂಗಾ ಯೋಜನೆ (NMCG).

 

ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ 3:

1. ಉಡಾನ್ ಯೋಜನೆ.

2. ಹಬಲ್ ಟೆಲಿಸ್ಕೋಪ್.

3. ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ.

4. ಪರಿಸರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ.

 

ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು:

1. ಕಿಸಾನ್ ಸಾರಥಿ.

2. ಉಮಾಂಗ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್.

3. ಶಾಲಾ ನಾವೀನ್ಯತೆ ರಾಯಭಾರಿ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ.

 

ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ : 2

 

ವಿಷಯಗಳು: ಸಂವಿಧಾನ- ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಧಾರಗಳು, ವಿಕಸನ, ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು, ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳು, ಮಹತ್ವದ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲ ರಚನೆ.

ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆ:

(Adjournment motion)

 ಸಂದರ್ಭ:

ಶಿರೋಮಣಿ ಅಕಾಲಿ ದಳ (SAD) ಮುಂಬರುವ ಸಂಸತ್ತಿನ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ‘ಮೂರು ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಕೃಷಿ ಕಾನೂನುಗಳು’ ಕುರಿತು ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ‘ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆ’ (Adjournment motion) ಮಂಡಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಈ ‘ಕೃಷಿ ಕಾನೂನು’ಗಳಿಂದಾಗಿ’ ಶಿರೋಮಣಿ ಅಕಾಲಿ ದಳವು,‘ಈಗಾಗಲೇ NDA ಮೈತ್ರಿಯಿಂದ ಹೊರಬಂದಿದೆ.

  1. ‘ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆ’ಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲು, ಅದಕ್ಕೆ 50 ಸಂಸದರ ಸಹಿ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಹಿನ್ನೆಲೆ:

ಕಳೆದ ವರ್ಷ, ಸಂಸತ್ತು ಮೂರು ಕೃಷಿ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು – 1. ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನಾ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ (ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯ) ಕಾಯ್ದೆ, 2020 (Farmers’ Produce Trade and Commerce (Promotion and Facilitation) Act, 2020), 2. ‘ರೈತರು (ಸಬಲೀಕರಣ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆ) ಬೆಲೆ ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಸೇವೆಗಳ ಕಾಯ್ದೆ, 2020’ ( Farmers (Empowerment and Protection) Agreement of Price Assurance and Farm Services Act, 2020) ಮತ್ತು 3. ‘ಅಗತ್ಯ ಸರಕುಗಳ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಕಾಯ್ದೆ, 2020’ (Essential Commodities (Amendment) Act, 2020) ಅಂಗೀಕರಿಸಿತ್ತು.

  1. ಈ ಮೂರು ಕೃಷಿ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರೈತ-ಸಂಘಟನೆಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ರೈತರು ದೆಹಲಿಯ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮುಂದುವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
  2. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ರೈತರ ನಡುವೆ ಹಲವಾರು ಸುತ್ತಿನ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆದಿದ್ದರೂ, ಈ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಈ ಕಾಯ್ದೆಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಸರ್ಕಾರ ದೃಢವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಈ ವಿಷಯವು ಇನ್ನೂ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತವಾಗಿದೆ.

 

ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆ ಕುರಿತು:

  1. ‘ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆ’ಯನ್ನು ಕೇವಲ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಮಂಡಿಸಬೇಕು, ಸದನದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸದನದ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯಲು ಮಾತ್ರ.
  2. ಈ ಚಲನೆಯು ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧದ ಖಂಡನೆಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಈ ಉಪಕರಣವನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲ.
  3. ಏಕೆಂದರೆ, ಈ ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆಯು ಸದನದ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಧನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆ ಯ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಸದನದಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲು, ಅದನ್ನು 50 ಸದಸ್ಯರು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.
  4. ಈ ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆಯ ಕುರಿತ ಚರ್ಚೆಯು ಕನಿಷ್ಠ ಎರಡು ಗಂಟೆ ಮೂವತ್ತು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆಯಿಲ್ಲದಂತೆ ನಡೆಯಬೇಕು.

(ಸಭೆಯ ಮುಂದಿರುವ ಕಾರ್ಯಕಲಾಪಗಳನ್ನು ಮುಂದೂಡಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ವಿಷಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಮಂಡಿಸುವ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಸೂಚನೆ ಮಂಡಿಸಲು ಸದನದ 50 ಮಂದಿ ಸದಸ್ಯರ ಬೆಂಬಲ ಅಗತ್ಯ. ಇಂತಹ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದಾಗ ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಅಂದಿನ ಸಭೆಯ ಮುಂದಿರುವ ಪೂರ್ವನಿರ್ಧರಿತ ಕಾರ್ಯಕಲಾಪಗಳನ್ನು ಮುಂದೂಡಿ ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗಿರುವ ವಿಷಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಛೀಮಾರಿ ಹಾಕಲು ಈ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸುವಂತೆ ಇಲ್ಲ.)

 

ಆದಾಗ್ಯೂ, ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆಯ ಮಂಡನೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮಿತಿ ಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳು ಇಂತಿವೆ…

  1. ಈ ಸೂಚನೆ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಅತ್ಯಂತ ತುರ್ತಾದ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಹತ್ವದ ವಿಷಯವನ್ನು ಚರ್ಚಿಗೆ ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಬೇಕು.
  2. ಈ ಸೂಚನೆ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಷಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಾರದು.
  3. ಅದೇ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾದ ವಿಷಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ.
  4. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿರುವ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯವನ್ನು ಚರ್ಚೆಗೆ ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿಲ್ಲ.
  5. ಎತ್ತಿದ ವಿಷಯವು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಡೆದ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಘಟನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬೇಕು.
  6. ವಿಷಯವು ಸವಲತ್ತು ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಬಾರದು.
  7. ನಿಲುವಳಿ ಸೂಚನೆಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿರುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯು ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಚಲನೆಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತುವಂತಹದ್ದಾಗಿರಬಾರದು.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಶಾಸನಬದ್ಧ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಅರೆ-ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು.

ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಗೋದಾವರಿ ನದಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಂಡಳಿಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿ:

(Jurisdiction of Krishna & Godavari River Management Boards)

ಸಂದರ್ಭ:

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಗೋದಾವರಿ ನದಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಂಡಳಿಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಎರಡು ಗೆಜೆಟ್-ಅಧಿಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದೆ.

  1. ಈ ಅಧಿಸೂಚನೆಗಳಲ್ಲಿ, ಎರಡೂ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಗೋದಾವರಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ನದಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾದ ಯೋಜನೆಗಳ ಆಡಳಿತ, ನಿಯಂತ್ರಣ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಎರಡೂ ಮಂಡಳಿಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

 

ಹಿನ್ನೆಲೆ:

  1. ‘ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮರುಸಂಘಟನೆ ಕಾಯ್ದೆ’ 2014 ( Andhra Pradesh Reorganization Act 2014 -APRA) ರಲ್ಲಿ ಗೋದಾವರಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ನದಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಂಡಳಿಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಈ ಮಂಡಳಿಗಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಗೆ ‘ಅಪೆಕ್ಸ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್’ ನ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
  2. ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಎರಡು ನದಿ ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಂಡಳಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ.

 

ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನದಿ ನೀರಿನ ವಿವಾದಗಳು:

ಸಂವಿಧಾನದ 262 ನೇ ವಿಧಿಯು ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನೀರಿನ ವಿವಾದಗಳ ತೀರ್ಪನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

  1. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನದಿ ಅಥವಾ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ನೀರಿನ ಬಳಕೆ, ವಿತರಣೆ ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ವಿವಾದ ಅಥವಾ ದೂರಿನ ತೀರ್ಪನ್ನು ಸಂಸತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ಮೂಲಕ ಒದಗಿಸಬಹುದು.
  2. ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ವಿವಾದ ಅಥವಾ ದೂರುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅಥವಾ ಇನ್ನಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಸಂಸತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಾವಧಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸಬಹುದು.

 

ನೀರಿನ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಲು ಸಂಸತ್ತು ಎರಡು ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆ:

ರಿವರ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಕ್ಟ್ (River Boards Act), 1956:

  1. ಇದರಲ್ಲಿ, ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ನದಿ ಮಂಡಳಿಗಳ ರಚನೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
  2. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನದಿ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ನದಿ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

 

ಅಂತರ ರಾಜ್ಯ ಜಲ ವಿವಾದ ಕಾಯ್ದೆ (Inter-State Water Disputes Act),1956:

ಅಂತರ ರಾಜ್ಯದ ನದಿ ಅಥವಾ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು   ‘ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ’ (ad hoc tribunal) ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.

  1. ಈ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯ ತೀರ್ಮಾನವು ಅಂತಿಮ ಮತ್ತು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಬಂಧನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.
  2. ಈ ಕಾಯಿದೆಯಡಿ, ನೀರಿನ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಅಂತಹ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ನಂತರ, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಆ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಶಾಸನಬದ್ಧ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಅರೆ-ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಚ್ಛ ಗಂಗಾ ಯೋಜನೆ (NMCG):

(National Mission for Clean Ganga)

ಸಂದರ್ಭ:

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಚ್ಛ ಗಂಗಾ ಮಿಷನ್‌ ನ 36 ನೇ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಆರು ಕಲುಷಿತ ನದಿಗಳ ಪುನಶ್ಚೇತನಕ್ಕಾಗಿ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

  1. ಈ ಯೋಜನೆಗಳು ಕುಮಾವೂನ್ ಪ್ರದೇಶದ ಆರು ಕಲುಷಿತ ನದಿ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.

 

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಚ್ಚ ಗಂಗಾ ಮಿಷನ್‌ ನ (NMCG)ಕುರಿತು:

NMCGಯನ್ನು, 2011 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 12 ರಂದು ಸೊಸೈಟಿ ಗಳ ನೋಂದಣಿ ಕಾಯ್ದೆ 1860 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೊಸೈಟಿಯಾಗಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ.

  1. ಇದು ಪರಿಸರ (ಸಂರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯ್ದೆ (EPA), 1986 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಂಗಾ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ (NGRBA) ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವ ಅಂಗವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು.
  2. ದಯವಿಟ್ಟು ಗಮನಿಸಿ: ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಂಗಾ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ’ (NGRBA) ವನ್ನು, ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಂಗಾ ಕೌನ್ಸಿಲ್’ (National Ganga Council – NGC) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ‘ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವಿಕೆ, ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಂಡಳಿ’ (National Council for Rejuvenation, Protection and Management of River Ganga) ಯ ರಚನೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, 2016 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 7 ರಂದು ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಂಗಾ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ’ (NGRBA) ವನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಯಿತು.

 

ಅಥವಾ

‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಂಗಾ ಕೌನ್ಸಿಲ್’ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ‘ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವಿಕೆ, ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಂಡಳಿ’ ಯ ರಚನೆಯಾದ ನಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಂಗಾ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 7, 2016 ರಂದು ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಯಿತು.

 

ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ : 3

 

ವಿಷಯಗಳು: ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳು -ವಿಮಾನಯಾನ.

ಉಡಾನ್ ಯೋಜನೆ:

(UDAN scheme)

 ಸಂದರ್ಭ:

ಸಣ್ಣ ನಗರಗಳನ್ನು ಮಹಾನಗರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಉಡಾನ್ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಸರ್ಕಾರ ಹೊಸ ವಾಯು ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಮಾನಯಾನಗಳನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದೆ.

  1. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಸಲ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಈ ವಿಮಾನಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಮೂಲಕ ದೇಶವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಅಗ್ಗದ ದರದ ವಿಮಾನ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

 

ಹಿನ್ನೆಲೆ:

UDAN ಯೋಜನೆ (Ude Desh Ka Aam Nagrik – UDAN) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಯೋಜನೆಯಡಿ  ಕಡಿಮೆ ಬಳಕೆಯಾದ 100 ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ 1,000 ವಿಮಾನ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.

 

ಉಡಾನ್ ಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ:

  1.  ದೇಶದ ದೂರದ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವಿಮಾನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಕೈಗೆಟುಕುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.
  2. ಇದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ನೇತೃತ್ವದ ಕೇಂದ್ರದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಗರಿಕ ವಿಮಾನಯಾನ ನೀತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಜೂನ್ 2016 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.
  3.  ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ, ಉಡಾನ್ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿನ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಆಸನಗಳನ್ನು ರಿಯಾಯಿತಿ ದರದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಭಾಗವಹಿಸುವ ವಿಮಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದ ‘ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯ ಅಂತರ ನಿಧಿ’ (viability gap funding- VGF) ಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಆಯಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಹಂಚಿಕೆಯಾದ ಮೊತ್ತವಾಗಿದೆ.
  4. ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಹಣ ನೀಡಲಿವೆ.
  5. ಈ ಯೋಜನೆ 10 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು.

 

ಉಡಾನ್ 4.0:

  1. ಭಾರತದ ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಗುಡ್ಡಗಾಡು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ದ್ವೀಪಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷ ಗಮನಹರಿಸಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಸುತ್ತಿನ ಉಡಾನ್ (UDAN 4.0) ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ 2019 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.
  2. ಭಾರತೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (AAI) ಈಗಾಗಲೇ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿರುವ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಿಗೆ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆ ಅಂತರ ನಿಧಿ (VGF) ನೀಡಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
  3. ಉಡಾನ್ 4.0 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ-ವಿಮಾನ(seaplanes) ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

 

ದಯವಿಟ್ಟು ಗಮನಿಸಿ:

  1. ‘ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಅಮೃತ ಮಹೋತ್ಸವ’ದ ಅಂಗವಾಗಿ ಉಡಾನ್‌ 4.1 ಅಡಿ ಈ ಬಿಡ್‌ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗುವುದು.
  2. ಉಡಾನ್‌ ಯೋಜನೆಯ ಈ ಹಿಂದಿನ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಳಪಡದ ಆದ್ಯತೆಯ ವಾಯುಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಈ ಬಾರಿಯ ಬಿಡ್ಡಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ಉಡಾನ್‌ ಯೋಜನೆ ಆರಂಭವಾಗಿ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಾಗಿದ್ದು, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 325 ವಾಯುಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಮಾನ ಸೇವೆ ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. 5 ಹೆಲಿಪೋರ್ಟ್‌ ಹಾಗೂ ಎರಡು ವಾಟರ್‌ಏರೋಡ್ರೋಮ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ 56 ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ರೊಬೊಟಿಕ್ಸ್, ನ್ಯಾನೊ-ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ.

ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕ:

(Hubble Space Telescope)

 

 ಸಂದರ್ಭ:

ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ, ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕದ (Hubble Space Telescope) ಪೇಲೋಡ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ನಾಸಾ ಅದನ್ನು ‘ಹಬಲ್ ಅಬ್ಸರ್ವೇಟರಿ’ (Hubble observatory)  ನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿರುವ ಬ್ಯಾಕಪ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮೂಲಕ ಬದಲಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ.

 

ಹಿನ್ನೆಲೆ:

ಜೂನ್ 13 ರಂದು, 1980 ರ ದಶಕದ ಪೇಲೋಡ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ ನಂತರ ಹಬಲ್ ಟೆಲಿಸ್ಕೋಪ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತ್ತು. ಈ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಹಾಯದಿಂದ, ದೂರದರ್ಶಕದಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಯಿತು.

 

ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕದ ಬಗ್ಗೆ:

  1. ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕ (HST) ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ದೈತ್ಯ ದೂರದರ್ಶಕವಾಗಿದೆ. ಹಬಲ್ ಟೆಲಿಸ್ಕೋಪ್ ಅನ್ನು ನಾಸಾ 1990 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.
  2. ಇದನ್ನು ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಸ್ಥೆ (ESA) ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ನಾಸಾ ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ.
  3. ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಏಕೈಕ ದೂರದರ್ಶಕ ಹಬಲ್.
  4. ಗೋಚರಿಸುವ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಗಡಿಗಳನ್ನು ದಾಟಿ, ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕವು, ತನ್ನ ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳ ಮೂಲಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಅವಲೋಕನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ಯಾಮೆರಾಗಳು ಅವೆಗೆಂಪು (infrared) ಕಿರಣಗಳಿಂದ ನೇರಳಾತೀತ (ultraviolet) ದವರೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರಮ್ (optical spectrum) ಅನ್ನು ನೋಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ.
  5. ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕವು ಪ್ರತಿ 95 ನಿಮಿಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತದೆ.

 

ಸಾಧನೆಗಳು:

  1. ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕವು ಪ್ಲುಟೊ ಸುತ್ತಲೂ ಇರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಂದ್ರರನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ.
  2. ಹಬಲ್ ಮಾಡಿದ ಅವಲೋಕನಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಪುರಾವೆಗಳು ಹೊರಬಂದಿವೆ.
  3. ಅನಿಲ ಮತ್ತು ಧೂಳಿನ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧ ಮೋಡಗಳ ಮೂಲಕ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಉಗಮವನ್ನು ಸಹ ಇದು ನೋಡಿದೆ.
  4. ಆರು ಗೆಲಕ್ಸಿಗಳ ವಿಲೀನವನ್ನು ಹಬಲ್ ಟೆಲಿಸ್ಕೋಪ್ ಗಮನಿಸಿದೆ.
  5. ಫೆಬ್ರವರಿ 11, 2021 ರಂದು, ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕವು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳ ಅವಲೋಕನವನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ – ಇಂಧನ.

ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ಭಾರತದ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ:

(India’s Self Reliance for Renewable Energy Manufacturing)

ಸಂದರ್ಭ:

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಭಾರತೀಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಒಕ್ಕೂಟ (CII) ವು, “ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ್ ಭಾರತ – ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ” ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಸಮಾವೇಶವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು.

 

ಇಂಧನ ಪರಿವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ (Energy Transition) ಭಾರತ ಹೇಗೆ ವಿಶ್ವ ನಾಯಕರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ?

  1.  ಭಾರತದ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದರವು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗದ ದರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
  2. ಪ್ಯಾರಿಸ್ ನಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದ COP-21 ರಲ್ಲಿ, 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ, ತನ್ನ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ 40% ರಷ್ಟು ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ರಹಿತ ಇಂಧನ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾರತವು ವಾಗ್ದಾನ ಮಾಡಿದೆ.
  3. ಭಾರತವು 2030 ರ ವೇಳೆಗೆ 450 GW ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
  4. ದೀನ್ ದಯಾಳ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ಗ್ರಾಮ ಜ್ಯೋತಿ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಪ್ರತಿ ಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಕುಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಸೌಭಾಗ್ಯ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಪ್ರತಿ ಮನೆಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ.
  5. ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅತಿ ವೇಗದ ಹಾಗೂ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ವಿದ್ಯುತ್ ಸೌಲಭ್ಯದ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿದೆ.
  6. COVID-19 ರ ಪ್ರಭಾವದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಭಾರತವು ಈಗಾಗಲೇ 200 GW ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದೆ.
  7. ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಅಮೋನಿಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ನಾಯಕರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದೆ.

 

ದೀನ್ ದಯಾಳ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ಗ್ರಾಮ ಜ್ಯೋತಿ ಯೋಜನೆ:

  1. ದೀನ್ ದಯಾಳ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ಗ್ರಾಮ ಜ್ಯೋತಿ ಯೋಜನೆ (DDUGJY), ಇದು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.
  2. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿದ್ಯುದೀಕರಣ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಹಿಂದಿನ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿದ್ಯುದೀಕರಣ  (RGGVY) ಯೋಜನೆಯನ್ನು DDUGJY ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

 

ಉದ್ದೇಶಗಳು:

  1. ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಮನೆಗಳನ್ನು ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕರಣ ಗೊಳಿಸುವುದು.
  2. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯೇತರ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜನ್ನು ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ಪೂರೈಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯೇತರ ಫೀಡರ್‌ಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದು.
  3. ಪೂರೈಕೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಉಪ ಪ್ರಸರಣ ಮತ್ತು ವಿತರಣಾ ಜಾಲದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳ ಬಲವರ್ಧನೆ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆ.
  4. ನಷ್ಟವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮೀಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವುದು.

ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ನೋಡಲ್ ಏಜೆನ್ಸಿ: ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕರಣ ನಿಗಮ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (Rural Electrification Corporation Limited – REC).

 

‘ಸೌಭಾಗ್ಯ’ ಯೋಜನೆ:

(Saubhagya scheme)

ಪ್ರಧಾನ್ ಮಂತ್ರಿ ಸಹಜ್ ಬಿಜ್ಲಿ ಹರ್ ಘರ್ ಯೋಜನೆ (ಪಿಎಂ ಸೌಭಾಗ್ಯ- ಪ್ರತಿ ಮನೆಗೂ ಸಹಜ ವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆ) ಅನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2017 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. 2018 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ವೇಳೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಮನೆಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಒದಗಿಸುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.

  1. ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಕೊನೆಯ ಮೈಲಿ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮನೆಯ ವಿದ್ಯುದೀಕರಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.
  2. ಈ ಗುರಿಯನ್ನು 2019 ರ ಮಾರ್ಚ್ 31 ಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು.
  3. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ‘ಸಿದ್ಧ’ ಮನೆಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಪರಿಸರ ಮಾಲಿನ್ಯ ಮತ್ತು ಅವನತಿ, ಪರಿಸರ ಪ್ರಭಾವದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ.

ಪರಿಸರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ:

(Environment Ministry’s memorandum stayed)

ಸಂದರ್ಭ:

ಪರಿಸರ, ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಸಚಿವಾಲಯ ಹೊರಡಿಸಿರುವ ಕಚೇರಿ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರದ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಮಧುರೈ ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಮಧ್ಯಂತರ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆ ನೀಡಿದೆ.

  1. ‘ಪರಿಸರ ಪ್ರಭಾವ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ’ (Environmental Impact Assessment -EIA) ಅಧಿಸೂಚನೆ, 2006 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲದೆ ಕೈಗೊಂಡ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ವಾಸ್ತವಿಕ ನಂತರದ / ಕಾರ್ಯೋತ್ತರದ ಅನುಮತಿ (post facto clearance) ನೀಡುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಈ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರವು ಒದಗಿಸಿದೆ.

 

ಏನಿದು ಪ್ರಕರಣ?

ಪರಿಸರ ಪ್ರಭಾವ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ (EIA) ಅಧಿಸೂಚನೆ, 2006 ರ (Environmental Impact Assessment (EIA) notification, 2006) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಪೂರ್ವ ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವಿಕ ನಂತರದ / ಕಾರ್ಯೋತ್ತರದ ಅನುಮತಿ / ‘ಪೋಸ್ಟ್-ಫ್ಯಾಕ್ಟೊ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್’ (post facto clearance) ನೀಡಲು  ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವಿರಲಿಲ್ಲ.

  1. ಪರಿಸರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರವು ಈ ಕಾನೂನನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವವರಿಗೆ ಹಿಂಬಾಗಿಲಿನ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಸಬಹುದು.
  2. ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರದ ಮೂಲಕ, EIA ಅಧಿಸೂಚನೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವವರು ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು ಮತ್ತು ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳನ್ನು ಕಾನೂನು/ಕ್ರಮಬದ್ಧಗೊಳಿಸಬಹುದು.
  3. ‘ಪೋಸ್ಟ್-ಫ್ಯಾಕ್ಟೋ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್’ ಒದಗಿಸುವಿಕೆಯು ಪರಿಸರ ನ್ಯಾಯ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ  ಪ್ರತಿಕೂಲವಾಗಿದೆ.
  4. ಇದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ನ್ಯಾಯದ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ‘ಪರಿಸರ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಜನರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ’ ಹಕ್ಕಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ.
  5. ಇದು ಪರಿಸರ (ಸಂರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯ್ದೆ, 1986 ಅನ್ನು ಸಹ ಉಲ್ಲಂಘಿಸುತ್ತದೆ.

 

ಪರಿಸರ ಪ್ರಭಾವ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ (Environmental Impact Assessment – EIA) ದ ಬಗ್ಗೆ:

  1. ಪರಿಸರ ಪ್ರಭಾವ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ (EIA)ವು, ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ.
  2. ಪರಿಸರದ ಮೇಲೆ ಉದ್ದೇಶಿತ ಯೋಜನೆಯ ಸಂಭವನೀಯ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು, ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು, ನಿರ್ಣಯಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.
  3. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ, ಪರಿಸರ (ಸಂರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯ್ದೆ, 1986 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 1994 ರಲ್ಲಿ EIA ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಅಧಿಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ, ಬಳಕೆ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ (ಮಾಲಿನ್ಯ) ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಕಾನೂನು ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು.
  4. ಆ ಸಮಯದಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ ಪ್ರತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಪೂರ್ವ ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯಲು EIA ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಹೋಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
  5. 1994 ರ EIA ಅಧಿಸೂಚನೆಯನ್ನು 2006 ರಲ್ಲಿ ತಿದ್ದುಪಡಿ EIA ಕರಡಿನ ಮೂಲಕ ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ಅಥವಾ ಹೊಸ ಪರಿಸರ ಪ್ರಭಾವ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ (EIA) ಕರಡು 2006 ಅನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.

 

ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು:

ಕಿಸಾನ್ ಸಾರಥಿ:

(Kisan Sarathi)

  1. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ರೈತರು ಬಯಸಿದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ‘ಸರಿಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು’ ಪಡೆಯಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ‘ಕಿಸಾನ್ ಸಾರಥಿ’ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ.
  2. ಈ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಮೂಲಕ ರೈತರು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಬಹುದು.

 

ಉಮಾಂಗ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್:

(UMANG app)

  1.  ಉಮಾಂಗ್ ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ (Unified Mobile Application for New-age Governance – UMANG- ಹೊಸ-ತಲೆಮಾರಿನ ಆಡಳಿತಕ್ಕಾಗಿ ಏಕೀಕೃತ ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ – ಉಮಾಂಗ್) ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಏಕ, ಏಕೀಕೃತ, ಸುರಕ್ಷಿತ, ಬಹು-ಚಾನೆಲ್, ಬಹು-ವೇದಿಕೆ, ಬಹುಭಾಷಾ, ಬಹು-ಸೇವಾ ಮೊಬೈಲ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಆಗಿದೆ.
  2. ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
  3. ಇದನ್ನು 2017 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.
  4. ಪ್ರಸ್ತುತ, UMANG 257 ಇಲಾಖೆಗಳು ಮತ್ತು 32 ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು 1251 ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 20,280 ಯುಟಿಲಿಟಿ ಬಿಲ್ ಪಾವತಿ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

 

ಶಾಲಾ ನಾವೀನ್ಯತೆ ರಾಯಭಾರಿ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ:

(School Innovation Ambassador Training Program)

  1. ಇದು ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಒಂದು ನಾವಿನ್ಯ ಪೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಒಂದು ರೀತಿಯ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.
  2. ಗುರಿ:ನಾವೀನ್ಯತೆ, ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ, IPR, ವಿನ್ಯಾಸ ಚಿಂತನೆ, ಉತ್ಪನ್ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಕಲ್ಪನೆ/ಆಲೋಚನೆ/ಐಡಿಯಾಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕುವುದು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಕುರಿತು 50,000 ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ.
  3. ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಮೋಡ್ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ನೀಡಲಾಗುವುದು.
  4. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯದ ಇನ್ನೋವೇಶನ್ ಘಟಕ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗಾಗಿ ಇರುವ AICTE ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿವೆ.
  • Join our Official Telegram Channel HERE for Motivation and Fast Updates
  • Subscribe to our YouTube Channel HERE to watch Motivational and New analysis videos

[ad_2]

Leave a Comment