[ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಚಲಿತ ಘಟನೆಗಳು ] ದಿನಾಂಕ – 8ನೇ ಜುಲೈ 2021 – INSIGHTSIAS

by

[ad_1]

 

ಪರಿವಿಡಿ:

 ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ 2:

1. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು

2. ಸಹಕಾರ ಸಚಿವಾಲಯ.

3. ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗ (ಸಿಐಸಿ).

4. ಕಪ್ಪಾ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಬ್ಡಾ- ಹೊಸ ಸಾರ್ಸ್-ಕೋವಿ -2 ರೂಪಾಂತರಗಳು.

5. ಟೆಲಿ- ಕಾನೂನು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ.

6. ಯು.ಎಸ್. ಲಸಿಕೆ ದಾನವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದ ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು.

 

ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು:

1. ನವೆಗಾಂವ್-ನಾಗ್ಜಿರಾ ಟೈಗರ್ ರಿಸರ್ವ್ (NNTR).

2. ಭಾಲಿಯಾ ಗೋಧಿ.

3. ಖಾದಿ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಪೇಂಟ್.

 

ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ : 2

 

ವಿಷಯಗಳು: ಸಂವಿಧಾನ- ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಧಾರಗಳು, ವಿಕಸನ, ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು, ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳು, ಮಹತ್ವದ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲ ರಚನೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು:

(Governors of States in India)

ಸಂದರ್ಭ:

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ,ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು 8 ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯಪಾಲರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿ ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.

 

ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು (ವಿಧಿ 152-162) :

  1. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಂಗದ ನಾಮಮಾತ್ರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರೆ, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು ರಾಜ್ಯದ ವಾಸ್ತವಿಕ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
  2. 7 ನೇ ಸಂವಿಧಾನ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಕಾಯ್ದೆ 1956 ರ ಪ್ರಕಾರ, ಒಬ್ಬರೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾಗಬಹುದು.
  3. ನೇಮಕಾತಿ: ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮತ್ತು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಅವರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ.

 

ಪದಚ್ಯುತಿ (Removal):

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿಯ ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ 5 ವರ್ಷಗಳು, ಆದರೆ ಅವಧಿ ಮುಗಿಯುವ ಮೊದಲೇ   ಅವರನ್ನು ಹುದ್ದೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಬಹುದು:

ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಇಚ್ಛೆ ಇರುವವರೆಗೂ ಅವರು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ರಾಜ್ಯಪಾಲರನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ.

ರಾಜ್ಯಪಾಲರನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಂತೆ ದೋಷಾರೋಪಣೆ / ಮಹಾಭಿಯೋಗಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ.

 

ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪ್ರಮುಖ ವಿವೇಚನಾ ಅಧಿಕಾರಗಳು:

  1. ಅವಿಶ್ವಾಸ ನಿರ್ಣಯ ಮಂಡಿಸಿದ ನಂತರ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯವರ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ವಿಧಾನಸಭೆಯನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಬಹುದು. ಅದರ ನಂತರ, ಮುಂದೆ ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು.
  2. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಆಡಳಿತಯಂತ್ರದ ವೈಫಲ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗೆ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.
  3. ಅವರು ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗವು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಒಪ್ಪಿಗೆಗಾಗಿ ಕಾಯ್ದಿರಿಸಬಹುದು.
  4. ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಬಹುಮತವಿರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಯಾರನ್ನಾದರೂ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ನೇಮಿಸಬಹುದು.
  5. ರಾಜ್ಯಪಾಲರು, ಅಸ್ಸಾಂ, ಮೇಘಾಲಯ, ತ್ರಿಪುರ ಮತ್ತು ಮಿಜೋರಾಂ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಖನಿಜಗಳ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಗಾಗಿ ಪರವಾನಗಿಗಳಿಂದ ಪಡೆಯುವ ರಾಯಧನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜಿಲ್ಲಾ ಮಂಡಳಿಗಳಿಗೆ ಪಾವತಿಸಬೇಕಾದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ.
  6. ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಶಾಸಕಾಂಗ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಿಂದ ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆಯಬಹುದು.
  7. ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗವು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಸೂದೆಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಬಹುದು.

 

ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಮಸ್ಯೆ:

  1. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ.
  2. ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಂತೆ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ನಿಗದಿತ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷದ ಇಚ್ಛೆಯನುಸಾರ ಅವರು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಾರೆ.
  3. ನೇಮಕಾತಿ ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ ಎರಡೂ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರೇರಿತ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ರಾಜ್ಯಪಾಲರನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತದೆ.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಸಂಸತ್ತು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳು – ರಚನೆ, ಕಾರ್ಯವೈಖರಿ, ವ್ಯವಹಾರದ ನಡಾವಳಿಗಳು, ಅಧಿಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸವಲತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಇವುಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು.

ಸಹಕಾರ ಸಚಿವಾಲಯ:

(Ministry of Cooperation)

ಸಂದರ್ಭ:

ದೇಶದಲ್ಲಿ ‘ಸಹಕಾರಿ ಆಂದೋಲನವನ್ನು’ ಬಲಪಡಿಸಲು ಹೊಸ ‘ಸಹಕಾರ ಸಚಿವಾಲಯ’(Ministry of Cooperation) ವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಹೊಸ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪಾತ್ರಗಳು / ಕಾರ್ಯಗಳು:

  1. ಈ ಸಚಿವಾಲಯವು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿ ಆಂದೋಲನವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಆಡಳಿತ, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನೀತಿ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
  2. ತಳಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪುವ ನಿಜವಾದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಆಧಾರಿತ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಇದು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
  3. ಈ ಸಚಿವಾಲಯವು ಸಹಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ‘ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು’ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಹು-ರಾಜ್ಯ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ (multi-state cooperatives – MSCS) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

 

‘ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳು’ ಎಂದರೇನು?

(Cooperative Societies)

  1. ಸಹಕಾರಿ ಸಮಾಜವು ಜಂಟಿ-ಮಾಲೀಕತ್ವ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಸಾಮಾನ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಗತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಒಗ್ಗೂಡಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಸಂಘವಾಗಿದೆ.
  2. ಈ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ, ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರ ಅಗತ್ಯತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ವ್ಯಾಪಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಲಾಭದಾಯಕತೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

 

ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ನಿಬಂಧನೆಗಳು:

  1. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಂವಿಧಾನದ (97 ನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಕಾಯ್ದೆ 2011 ರ ಮೂಲಕ ಸಂವಿಧಾನದ ಭಾಗ IXA (ನಗರ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು) ಯ ನಂತರ ಹೊಸ ಭಾಗ IXB ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.
  2. ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿಯಿಂದ, ಸಂವಿಧಾನದ ಭಾಗ III ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 19 (1) (ಸಿ) ಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕರು ‘ ಸಂಘ ಅಥವಾ ಯೂನಿಯನ್ ಅಥವಾ ಒಕ್ಕೂಟ’ ಎಂಬ ಪದದ ನಂತರ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳು ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆ ಮೂಲಕ ಇದು ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕಿನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
  3. ಸಹಕಾರಿ ಸಮಾಜದ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ರಚನೆ, ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕ್ರಮ, ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ವ್ಯವಹಾರ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ‘ರಾಜ್ಯ ನೀತಿಯ ನಿರ್ದೇಶನ ತತ್ವಗಳು’ (ಭಾಗ IV) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹೊಸ ವಿಧಿ 43 B ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

 

ಸರ್ಕಾರದ ಬೆಂಬಲ:

‘ಮಲ್ಟಿ-ಸ್ಟೇಟ್ ಕೋ-ಆಪರೇಟಿವ್ ಸೊಸೈಟೀಸ್ ಆಕ್ಟ್’ (ಬಹು-ರಾಜ್ಯ ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳ ಕಾಯ್ದೆ) ಅನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 2002 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು ಮತ್ತು ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳನ್ನು ‘ಸ್ವಾಯತ್ತ, ಸ್ವತಂತ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು’ ಎಂದು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಸಹಕಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಮಾಡಲು, 2002 ರಲ್ಲಿ , ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಕಾರಿ ನೀತಿ’ ಯನ್ನೂ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಯಿತು.ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಸಹಕಾರಿಗಳು ದೇಶದ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸರಿಯಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಬಹುದು.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಶಾಸನಬದ್ಧ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಅರೆ-ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು.

ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗ (ಸಿಐಸಿ):

(Central Information Commission)

 ಸಂದರ್ಭ:

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ‘ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗ’ದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರ ನೇಮಕಾತಿ, ಖಾಲಿ ಇರುವ ಹುದ್ದೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಕಿ ಇರುವ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಕುರಿತು ಇತ್ತೀಚಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನೀಡುವಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದೆ.

 

ಏನಿದು ಪ್ರಕರಣ?

ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾದ ಅರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ 2019 ರ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿರುವ ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡುವಂತೆ ಕೋರಿದೆ.

 

2019 ರ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ,

  1.  ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗಗಳಲ್ಲಿನ ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಭರ್ತಿ ಮಾಡಲು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತ್ತು.
  2. ‘ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗ’ದಲ್ಲಿ ಖಾಲಿ ಇರುವ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಮೂರು ತಿಂಗಳು ಕಾಲಾವಕಾಶ ನೀಡಿತ್ತು.

 

ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗದ ಕುರಿತು:

(Central Information Commission)

 ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು 2005 ರಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ 2005 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿತು.

ಸದಸ್ಯರು: ಆಯೋಗವು ಮುಖ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರು ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಠ ಹತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

 

ನೇಮಕಾತಿ: ಆಯೋಗದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಸಮಿತಿಯ ಶಿಫಾರಸಿನ ಮೇರೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆಯ್ಕೆ ಸಮಿತಿಯು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ, ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಏಕೈಕ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಿಂದ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಸಚಿವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

 

ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ: ಮುಖ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರು ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಅವಧಿಗೆ ಅಥವಾ 65 ವರ್ಷ ತುಂಬುವವರೆಗೆ, ಯಾವುದು ಮೊದಲೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

  1. ಆಯೋಗದ ಸದಸ್ಯರು ಮರು ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಅರ್ಹರಲ್ಲ.

 

‘ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗ’ದ ಕಾರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಗಳು:

  1. ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ, 2005 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೋರಿದ ಮಾಹಿತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ದೂರುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ತನಿಖೆ ಮಾಡುವುದು ಆಯೋಗದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ.
  2. ಆಯೋಗವು ಸಮಂಜಸವಾದ ಆಧಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದಾದ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ (ಸುಯೊ ಮೋಟು ಕಾಗ್ನಿಜೆನ್ಸ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು) ತನಿಖೆಗೆ ಆದೇಶಿಸಬಹುದು.
  3. ತನಿಖೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕರೆಸುವುದು, ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಕೋರುವುದು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಆಯೋಗ ಹೊಂದಿದೆ.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಾಮಾಜಿಕ ವಲಯ / ಸೇವೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಷಯಗಳು.

ಕಪ್ಪಾ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಬ್ಡಾ- ಹೊಸ ಸಾರ್ಸ್-ಕೋವಿ -2 ರೂಪಾಂತರ(ತಳಿ)ಗಳು:

(Kappa And Lambda- Newest Sars-CoV-2 Variants)

ಸಂದರ್ಭ:

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಕೋವಿಡ್ -19 ರ ‘ಕಪ್ಪಾ’ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಂಬ್ಡಾ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯು (WHO)  ವೇರಿಯಂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಟರೆಸ್ಟ್  ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಆಸಕ್ತಿಯ ರೂಪಾಂತರ’ (Variant of Interest – VoI) ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದೆ.

ಭಾರತದ ಕಾಳಜಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು:

  1. ‘ಕಪ್ಪಾ’ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಮೊದಲು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ GISAID ಉಪಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಠೇವಣಿ ಇರಿಸಲಾದ 30,000 ಸಂಚಿತ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ 3,500 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಾದರಿಗಳು ಈ ರೂಪಾಂತರಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆ.
  2. ಕಳೆದ 60 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ 3 ಪ್ರತಿಶತವು ಕಪ್ಪಾ ರೂಪಾಂತರದ ಮಾದರಿಗಳಾಗಿವೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಕಪ್ಪಾ ರೂಪಾಂತರ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಭಾರತವು GISAID ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ, ಯುಕೆ, ಯುಎಸ್ಎ, ಕೆನಡಾ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ನಂತರದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿವೆ.

‘ಲ್ಯಾಂಬ್ಡಾ ರೂಪಾಂತರ’ ಎಂದರೇನು?

(Lambda Variant)

ಲ್ಯಾಂಬ್ಡಾ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಗುರುತಿಸಿರುವ ಇತ್ತೀಚಿನ ಆಸಕ್ತಿಯ ರೂಪಾಂತರವಾಗಿದೆ (Variant of Interest – VoI) ಆಗಿದೆ.

  1. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ‘ಪೆರು’ ನಲ್ಲಿ ಈ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಮೊದಲು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು GISAID ನೊಂದಿಗೆ, ಈವರೆಗೆ ಸುಮಾರು 26 ದೇಶಗಳು ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಗಿದೆ.
  2. ಈ ರೂಪಾಂತರದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮಾದರಿಗಳು ‘ಚಿಲಿ’ ಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿವೆ, ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಪೆರು ಕ್ರಮವಾಗಿ 2&3 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇವೆ.

 

ವೇರಿಯಂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಟರೆಸ್ಟ್ / ‘ಆಸಕ್ತಿಯ ರೂಪಾಂತರ’ (Variant of Interest – VoI) ಎಂದರೇನು?

  1. ‘ವೇರಿಯಂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಟರೆಸ್ಟ್’ / ‘ಆಸಕ್ತಿಯ ರೂಪಾಂತರಗಳು’ ಎನ್ನುವುದು ವೈರಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುವ ಆನುವಂಶಿಕ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ‘ರೋಗದ ಹರಡುವಿಕೆ ಮತ್ತು ತೀವ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಥವಾ ರೋಗನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ತಿಳಿದಿದೆ’.
  2. ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ‘ಆಸಕ್ತಿಯ ರೂಪಾಂತರ’ ಎಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸುವುದು ಈ ರೂಪಾಂತರವು ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಮುದಾಯ ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಸರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಅಂಶದ ಅಂಗೀಕಾರವಾಗಿದೆ.

 

ಕಳವಳಕಾರಿ ರೂಪಾಂತರ ತಳಿ (Variant of Concern) ಎಂದರೇನು?

ಈ ರೂಪಾಂತರಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ:

  1. ಪ್ರಸರಣದಲ್ಲಿ (transmissibility) ಹೆಚ್ಚಳ.
  2. ಹೆಚ್ಚು ಗಂಭೀರವಾದ ಅನಾರೋಗ್ಯ, ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ದಾಖಲು ಅಥವಾ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ಹಿಂದಿನ ಸೋಂಕು ಅಥವಾ ವ್ಯಾಕ್ಸಿನೇಷನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಪ್ರತಿಕಾಯಗಳಿಂದ ವೈರಸ್ ನ ನಾಶದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಕಡಿತ.
  4. ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು ಅಥವಾ ಲಸಿಕೆಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವದ ಕೊರತೆ ಅಥವಾ ಕ್ಲಿನಿಕಲ್ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವಲ್ಲಿನ ವೈಫಲ್ಯಗಳು.

 

ವೈರಸ್ ನ ರೂಪಾಂತರವು ಹೇಗೆ ಮತ್ತು ಏಕೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ?

  1. ವೈರಸ್ ನ ರೂಪಾಂತರಗಳು ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೂಪಾಂತರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ (Mutations), ಇದು ಹೊಸದಾಗಿ ರೂಪಾಂತರ ಹೊಂದಿದ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ವೈರಸ್ ರೂಪಾಂತರಗಳಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತದೆ.
  2. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ವೈರಸ್ ಮನುಷ್ಯರೊಂದಿಗೆ ವಾಸಿಸುವ ಅಥವಾ ಸಹಬಾಳ್ವೆ ನಡೆಸುವ ಹಂತವನ್ನು ತಲುಪುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಬದುಕಲು ಆತಿಥೇಯ ಜೀವಿಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
  3. ವೈರಲ್ RNAದಲ್ಲಿನ ದೋಷಗಳನ್ನು ರೂಪಾಂತರಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ರೂಪಾಂತರಿತ ವೈರಸ್ ಗಳನ್ನು ‘ರೂಪಾಂತರಿಗಳು’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೂಪಾಂತರಗಳು ಒಂದು ಅಥವಾ ಹಲವಾರು ರೂಪಾಂತರಗಳಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿದ್ದರು ಪರಸ್ಪರ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

 

‘ವೈರಸ್ ಗಳು ಏಕೆ ರೂಪಾಂತರ’ಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ? ಅಥವಾ

ರೂಪಾಂತರ (mutation) ಎಂದರೇನು?

  1. ಈ ರೂಪಾಂತರವು ಕೇವಲ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ: ಜೀನೋಮ್ ನಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರ ಬದಲಾವಣೆ/ ಜೀನೋಮ್‌ನ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ.
  2. ವೈರಸ್ ನಲ್ಲಿನ ರೂಪಾಂತರವು ಅದರ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಕಾಸದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
  3. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರು ಸೋಂಕಿಗೆ ಒಳಗಾದ ನಂತರ, ವೈರಸ್ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
  4. SARS-CoV-2 ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ: ಇದು ರಿಬೊನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಿಕ್ ಆಮ್ಲ (RNA) ವೈರಸ್, ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿನ ರೂಪಾಂತರವು ಅದರ ಅಣುಗಳ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
  5. RNA ವೈರಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ರೂಪಾಂತರವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೈರಸ್‌ ತನ್ನ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.

 

ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗಿನ ಕಳವಳಕಾರಿ ರೂಪಾಂತರ ತಳಿಗಳು:

‘ವೇರಿಯಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಕನ್ಸರ್ನ್’ ಅಥವಾ ‘ಕಳವಳಕಾರಿ ರೂಪಾಂತರಗಳು’ ಇಂತಿವೆ, B.1.1.7 ಅಥವಾ ಆಲ್ಫಾ(Alpha) ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಮೊದಲು ಯುಕೆ ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು,ಇದರ ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ B.1.351 ಅಥವಾ ಬೀಟಾ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು B.1.427 ಅಥವಾ ಎಪ್ಸಿಲಾನ್ (Epsilon) ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಮೊದಲು ಅಮೆರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ಹಿಂದೆ, ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ (ಡಬ್ಲ್ಯುಎಚ್‌ಒ) ಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾದ ‘ಡೆಲ್ಟಾ ರೂಪಾಂತರ’ ಅಥವಾ B.1.617.2 ಅನ್ನು ‘ಕಳವಳಕಾರಿ ರೂಪಾಂತರ’ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದೆ.

 

ಕಳವಳಕಾರಿ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು?

  1. ಇದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಅಥವಾ ‘ರೂಪಾಂತರದ ವಿರುದ್ಧ ಲಸಿಕೆಗಳು’ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು, ಸಂಶೋಧನೆ ಮುಂತಾದ ಸೂಕ್ತ ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ರಮಗಳು ಅಗತ್ಯ.
  2. ರೂಪಾಂತರದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಹೊಸ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಲಸಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸುವಂತಹ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.

 

ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ರೂಪಾಂತರಿಯನ್ನು “ಕಳವಳಕಾರಿ ರೂಪಾಂತರಿಯಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಹೇಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ?

ವೈರಸ್,ಎರಡು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ‘ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ರೂಪಾಂತರ’ (A variant of interest -VOI)  ‘ಕಾಳಜಿ ಮಾಡಬೇಕಾದ ರೂಪಾಂತರಿ’ (a variant of concern -VOC) ’ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

  1. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಕೋವಿಡ್ -19 ಎಂಬ ರೂಪಾಂತರವು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿನ ಹಾನಿಕಾರಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಅಥವಾ ಅದರ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕತೆಯ ಹೆಚ್ಚಳ, ಅದರ ವಿಷತ್ವದ ಹೆಚ್ಚಳ ಅಥವಾ ಕ್ಲಿನಿಕಲ್ ರೋಗ ಪ್ರಸ್ತುತಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಮಗಳ ಬದಲಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಎಂದು ತುಲನಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ಮೂಲಕ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರೆ, ಲಭ್ಯವಿರುವ ರೋಗನಿರ್ಣಯವು ಲಸಿಕೆಗಳು, ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವದ ಇಳಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.
  2. ನಂತರ, ಈ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯು(WHO), WHO ದ SARS-CoV-2 ವೈರಸ್ ಎವಲ್ಯೂಷನ್ ವರ್ಕಿಂಗ್ ಗ್ರೂಪ್’ ನೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಿ ಒಂದು ರೂಪಾಂತರಿ ವೈರಸ್ ಅನ್ನು ‘ವೇರಿಯಂಟ್ ಆಫ್ ಕನ್ಸರ್ನ್ ( ಕಳವಳಕಾರಿ ರೂಪಾಂತರಿ ತಳಿ-VOC) ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು.

 

ವಿಷಯಗಳು: ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ  ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗದ ಜನಸಮುದಾಯದವರಿಗೆ ಇರುವ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಈ ಯೋಜನೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ; ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು,ಕಾನೂನುಗಳು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಈ ದುರ್ಬಲ ವಿಭಾಗಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆಗಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು.

ಟೆಲಿ- ಕಾನೂನು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ.

(Tele-Law programme)

ಸಂದರ್ಭ:

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಇಲಾಖೆ ತನ್ನ ಟೆಲಿ-ಲಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿ ‘ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳ’ (Common Service Centres – CSC) ಮೂಲಕ 9 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಫಲಾನುಭವಿಗಳನ್ನು ತಲಿಪಿ ಹೊಸ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು.

ಟೆಲಿ-ಲಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಬಗ್ಗೆ:

ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡುವ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ,2017 ರಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ (MeitY) ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಸಚಿವಾಲಯವು ಟೆಲಿ-ಲಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.

  1. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಕಾನೂನು ಸಲಹೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ದಾವೆದಾರರನ್ನು ವಕೀಲರೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ವೀಡಿಯೊ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ದೂರವಾಣಿ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  2. ಟೆಲಿ-ಲಾ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ, ‘ರಾಜ್ಯ ಕಾನೂನು ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ’ (SALSA) ಮತ್ತು ‘ಜನ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ’ (CSC) ನಿಯುಕ್ತಿ ಮಾಡಲಾದ ವಕೀಲರ ಸಮಿತಿಯ ಮೂಲಕ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಉದ್ದೇಶವು ಅಗತ್ಯವಿರುವವರಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯವಂಚಿತರಿಗೆ ಕಾನೂನು ನೆರವು ನೀಡುವುದು ಆಗಿದೆ.

 

ಪ್ರಯೋಜನಗಳು/ಮಹತ್ವ:

  1. ಟೆಲಿ ಲಾ ಸರ್ವಿಸ್ ಯಾರಾದರೂ ತಮ್ಮ ಅಮೂಲ್ಯ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಹಣವನ್ನು ವ್ಯರ್ಥ ಮಾಡದೆ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆ ಪಡೆಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
  2. ಕಾನೂನು ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ, 1987 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 12 ರ ಪ್ರಕಾರ ಉಚಿತ ಕಾನೂನು ನೆರವು ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹರಾದವರಿಗೆ ಈ ಸೇವೆಯು ಉಚಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಉಳಿದವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಅತ್ಯಲ್ಪ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ಈ ಉಪಕ್ರಮವು, ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿ -16 (SDG-16) ಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. SDG-16 “ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಶಾಂತಿಯುತ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಗತ ಸಮಾಜಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು, ಎಲ್ಲರಿಗೂ ನ್ಯಾಯದ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ, ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಗತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು” ಈ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

 

ವಿಷಯಗಳು:ಅನಿವಾಸಿ ಭಾರತೀಯರು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ದೇಶಗಳ ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದ ಪರಿಣಾಮಗಳು.

ಯು.ಎಸ್. ಲಸಿಕೆ ದಾನವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದ ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು:

(Indemnity issues hold up U.S. vaccine donation)

ಸಂದರ್ಭ:

ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಯುಎಸ್ ಲಸಿಕೆ ಅನುದಾನಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಹಿನ್ನೆಲೆ:

ಭಾರತ ಸೇರಿದಂತೆ ಡಜನ್ಗಟ್ಟಲೆ ದೇಶಗಳಿಗೆ 80 ಮಿಲಿಯನ್ ಡೋಸ್ ಯುಎಸ್ ನಿರ್ಮಿತ COVID-19 ಲಸಿಕೆಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಅಮೆರಿಕ ಘೋಷಿಸಿತ್ತು.

ಏನದು ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರದ ಷರತ್ತು?

(What is an indemnity clause?)

ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರ ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ನಷ್ಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಇತರ ಆರ್ಥಿಕ ಒತ್ತಡದ ವಿರುದ್ಧ ಒದಗಿಸಲಾದ ರಕ್ಷಣೆ.

  1. ಕಾನೂನು ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರ (Indemnity) ದ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ, ಒಂದು ಪಕ್ಷವು ತನ್ನಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಉಂಟಾಗುವ ಹಾನಿಗಳನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸಲು ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡುವ ಒಪ್ಪಂದದ ಬಾಧ್ಯತೆಯಾಗಿದೆ.
  2. ಈ ಷರತ್ತನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಮಾ ಒಪ್ಪಂದಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭಾರತದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ವಿದೇಶಿ ಲಸಿಕೆ ತಯಾರಕರಿಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಲಸಿಕೆಗಳನ್ನು ದೇಶಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಪರಿಹಾರದ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡಿದರೆ, ಲಸಿಕೆ ಪಡೆದ ನಂತರ ಯಾವುದೇ ದೂರುಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವುದು ಲಸಿಕೆ ತಯಾರಕರದ್ದಾಗಿರದೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಅಥವಾ

ಭಾರತದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಲಸಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಸರ್ಕಾರವು ವಿದೇಶಿ ಲಸಿಕೆ ತಯಾರಕರಿಗೆ ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಿದರೆ, ಲಸಿಕೆ ಪಡೆದಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ ಅಡ್ಡಪರಿಣಾಮಗಳು ಉಂಟಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಯಾವುದೇ ನಾಗರಿಕನಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡಲು ಸರ್ಕಾರವು ಜವಾಬ್ದಾರನಾಗಿರುತ್ತದೆ ಹೊರತು ಲಸಿಕೆ ತಯಾರಿಕಾ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲ.

 

ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ವಿನಾಯಿತಿಗಳಿವೆಯೇ?

ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ(indemnification)  ಹಲವಾರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಪವಾದ /ವಿನಾಯಿತಿಗಳಿವೆ.

ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರದ ನಿಬಂಧನೆಯು ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಪಕ್ಷದ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಹಕ್ಕುಗಳು ಅಥವಾ ನಷ್ಟಗಳಿಗೆ ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡದೆ ಇರಬಹುದು:

  1. ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಅಥವಾ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ.
  2. ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಅನುಚಿತ ಬಳಕೆ.
  3. ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗುವುದು.

 

ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು:

ನವೆಗಾಂವ್-ನಾಗ್ಜಿರಾ ಟೈಗರ್ ರಿಸರ್ವ್ (NNTR):

(Navegaon-Nagzira Tiger Reserve)

 ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ನವೆಗಾಂವ್-ನಾಗ್ಜಿರಾ ಟೈಗರ್ ರಿಸರ್ವ್ (NNTR) ನಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಮೆಲನಿಸ್ಟಿಕ್ ಚಿರತೆ  (Melanistic Leopard) ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಪ್ಯಾಂಥರ್ (Black Panther) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

  1. ಈ ಹುಲಿ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶವು (ಟೈಗರ್ ರಿಸರ್ವ್) ನವೆಗಾಂವ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ, ನವೆಗಾಂವ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ, ನಾಗ್ಜಿರಾ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ, ನ್ಯೂ ನಾಗ್ಜಿರಾ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಕೋಕಾ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಅಧಿಸೂಚಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
  2. ಈ NNTR, ಮಧ್ಯ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಹುಲಿ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಕನ್ಹಾ ಮತ್ತು ಪೆಂಚ್ ಟೈಗರ್ ರಿಸರ್ವ್, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಪೆಂಚ್ ಮತ್ತು ತಡೋಬಾ-ಅಂಧಾರಿ ಹುಲಿ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶ , ಛತ್ತೀಸಗಡ ಇಂದ್ರಾವತಿ ಮತ್ತು ಅಚನಕ್ಮಾರ್ ಹುಲಿ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ತೆಲಂಗಾಣ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ, ಕವಾಲ್ ಮತ್ತು ನಾಗಾರ್ಜುನಸಾಗರ್ ಟೈಗರ್ ರಿಸರ್ವ್ ಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ.
  3. ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಹುಲಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಉಮ್ರೆಡ್-ಕರ್ಹಂಡ್ಲಾ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಪುರಿ ವಿಭಾಗ (ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ) ದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ.

 

ಭಾಲಿಯಾ ಗೋಧಿ:

(Bhalia wheat)

  1. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಭೌಗೋಳಿಕ ಸೂಚಕ (Geographical Indication- GI) ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತ ಭಲಿಯಾ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಗೋಧಿಯನ್ನು ಗುಜರಾತ್‌ನಿಂದ ಕೀನ್ಯಾ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಲಂಕಾಕ್ಕೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
  2. ಈ ಜಿಐ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತ ಗೋಧಿ ವಿಧವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಅಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ರುಚಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಹಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.
  3. ಭಲಿಯಾ ಗೋಧಿ ಬೆಳೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗುಜರಾತ್‌ನ ಭಾಲ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
  4. ಈ ಬಗೆಯ ಗೋಧಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಇದನ್ನು  ನೀರಾವರಿ ಇಲ್ಲದೆ ಮಳೆಯಾಶ್ರಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
  5. ನೀರಾವರಿ ಇಲ್ಲದೆ ಮಳೆಯಾಶ್ರಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಇದರ ವ್ಯವಸಾಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

 

ಖಾದಿ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಪೇಂಟ್:

(Khadi Prakritik Paint)

  1.  ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ ಅವರು ಖಾದಿ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಪೇಂಟ್ಸ್‌ನ ‘ಬ್ರಾಂಡ್ ಅಂಬಾಸಿಡರ್’ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.
  2. ಇದು ಖಾದಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೋದ್ಯೋಗ ಆಯೋಗ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಹಸುವಿನ ಸಗಣಿಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಬಣ್ಣ ವಾಗಿದೆ.
  3. ಇದು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ, ವಿಷಕಾರಿಯಲ್ಲದ ಬಣ್ಣವಾಗಿದೆ, ಇದು ಶಿಲೀಂಧ್ರ-ವಿರೋಧಿ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ವಿರೋಧಿ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮೊದಲ ರೀತಿಯ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿದೆ.
  4. ರೈತರ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು ಎಂಬ ಅವಳಿ ಉದ್ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ಬಣ್ಣದ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ.
  • Join our Official Telegram Channel HERE for Motivation and Fast Updates
  • Subscribe to our YouTube Channel HERE to watch Motivational and New analysis videos

[ad_2]

Leave a Comment